E ho'āʻo e hoʻolilo i ka lā me ka ʻole o nā waiwai a i ʻole nā lawelawe e pono ʻole a hilinaʻi paha i nā huahana i ʻeli ʻia.
Mai kou puʻuwai
Moena puna no ke kaʻa (
ʻO kāu kaʻa hoʻi)
Kamepiula, kelepona paʻa lima, nā mea lapaʻau, etc;
I ka hapanui o nā hihia, hiki ke hana i nā hana o ka lā a hoʻomaikaʻi i ko mākou ola, no ka mea, ua ʻeli kekahi i kahi mea.
ʻO kēia ka \"kahi\" a ke aupuni e noi ai i ko Aotearoa e noʻonoʻo e pili ana i \".
ʻO ka mining kahi pilikia pili i ka manaʻo a he mea nui ka hoʻopaʻapaʻa makua a noʻonoʻo.
Pono e hoʻopaʻapaʻa nā kūkākūkā e pili ana i nā pono waiwai.
ʻAʻole ʻike ka nui o nā poʻe o Aotearoa ua hāʻawi nui ka mining i kā mākou hoʻokele waiwai.
I ka makahiki 2008, ʻo ka waiwai hoʻopuka o ka ʻoihana mining he $2 biliona, e hāʻawi ana i $1.
Hoʻokuʻu aku i 1 biliona.
Hoʻohana ka ʻoihana mining ma kahi o 6000 poʻe, me ka aila a me ke kinoea.
Ke hoʻohālikelike ʻia me nā ʻāpana ʻē aʻe o ka hoʻokele waiwai, ʻoi aku ka maikaʻi o kēia mau hana a me ka uku maikaʻi.
He ʻāpana koʻikoʻi ka mining o nā ʻoihana kūloko, e like me ke Komohana Komohana a me ka corromand.
Aie ke aupuni i keia manawa ma kahi o $0. 24 biliona i hoʻokahi pule, a ua ʻoi aku ma mua o 100,000 poʻe i waho o ka hana.
ʻO ka māhele kūʻai kūʻai o ka hoʻokele waiwai i ke emi ʻana no nā makahiki ʻelima i hala.
ʻAʻole paʻa kēia a ua ʻae ke aupuni i ka luʻi o ka hoʻomaikaʻi ʻana i kā mākou hoʻokele waiwai a me nā kūlana ola.
Pono mākou e hana i mea e hoʻomaikaʻi ai i ka ʻaoʻao o ka loaʻa kālā.
No laila, ma ke ʻano he aupuni, ua nānā mākou i nā ʻāpana like ʻole o ka hoʻokele waiwai e ʻike i nā mea hiki iā mākou ke hana e hoʻomaikaʻi i ka hana.
ʻO ka loaʻa ʻana o ka ʻāina hiki ke kī i kona ulu ʻana no ka ʻoihana mineral.
No laila, ke hāpai nei mākou e wehe i nā ʻāina i ʻeli ʻia, i mālama ʻia i kēia manawa ma ka Hōʻike IV o ke kānāwai minelala kūhelu.
ʻO 0 wale nō kēlā.
ʻO ka ʻāina āpau i pale ʻia ma ka Hōʻike IV, 2 pākēneka, he helu liʻiliʻi ia i hoʻohālikelike ʻia i ko mākou ʻāina āpau.
Inā hōʻike ka ʻimi ʻāina i ka hiki ke hoʻohana ʻia, ʻaʻole ʻoi aku ka nui o ka hoʻohana maoli ʻana o 7058ha ma mua o 500ha.
ʻOi aku ka liʻiliʻi ma mua o ka maʻamau o ka mahiʻai hipa a i ʻole pipi ma Aotearoa.
Akā ʻoi aku ka kiʻekiʻe o ka hoʻihoʻi ʻana i ka ʻāina ma mua o nā hipa, pipi a i ʻole mahiʻai waiu.
Pono e hoʻomaopopo ʻia ua hana ʻia ka ʻeli ʻana ma luna o ka ʻāina pale ʻia ma New Zealand.
He 82 mau mines e hana ana ma ka aina i hoomaluia, a aia i keia manawa he 118 mau mina e hana ana ma ka aina i hoomaluia.
Manaʻo kekahi poʻe ʻaʻole e loaʻa iā Aotearoa kekahi pōmaikaʻi mai ka hoʻonui ʻia ʻana o ka eli ʻana, a e holo nā waiwai a pau i nā ʻāina ʻē.
Eia naʻe, ʻo ka hui ʻeli nui loa o ka ʻāina, ʻo Solid Energy, he ʻoihana aupuni o 100. nona.
Hele pololei kona mau waiwai a pau i nā lawelawe aupuni.
Nui ka nui o Aotearoa.
ʻO nā hui eli ma ka ʻāina ʻo Aotearoa.
ʻO ka awelika o ka mana o nā hui waiwai i helu ʻia ma New Zealand he 57 ma New Zealand a me 43 ma waho.
ʻO nā mea ʻē aʻe, aia ma ka ʻāina ʻē.
Ua uku i ka ʻauhau ʻoihana a me nā uku aliʻi ma New Zealand.
Ke hoʻopaʻapaʻa nei kekahi poʻe he liʻiliʻi nā royalties no ka eli mineral, ʻo ia hoʻi, ʻaʻole pono ʻo New Zealand e hana.
Akā, he bonus keu wale nō nā royalties no ka mining.
ʻO nā pōmaikaʻi maoli o ka mining he mau hana a me nā hana waiwai i hana ʻia ma ka home.
Ua hoʻokumu ka hoʻolaha i nā ʻauhau ʻoihana no ke aupuni a me ka ulu waiwai.
Nui nā poʻe o Aotearoa i ka mālama pono ʻana i ka mālama ʻana i ko kākou kaiapuni kūlohelohe, a ʻōlelo kekahi poʻe ʻaʻole i kūlike ka mining me kēia pahuhopu.
Ke hopohopo nei ke aupuni no kēia pilikia a e hōʻoia mākou i ke kuleana a me ke akahele o ka ʻeli ʻana ma ka ʻāina i mālama ʻia ma New Zealand.
Aia nā mines ma New Zealand i nā hoʻokolohua koʻikoʻi kaiapuni.
ʻO ke kiʻekiʻe o ka waiwai palekana o ka ʻāina pili, ʻoi aku ka koʻikoʻi o ka hoʻāʻo.
E kāpae ʻia kēia ʻoiaʻiʻo
E like me ka mea i hoʻonohonoho ʻia, ʻehā hoʻokomo ʻo Thunder.
He ʻokoʻa loa ka ʻeli ʻana o kēia wā mai ka wā kahiko.
E noi i ka hui e hoʻihoʻi i ka ʻāina ma hope o ka haʻalele ʻana a hōʻemi i ka hopena o kāna mau hana.
ʻO kahi hiʻohiʻona maikaʻi o kahi hui eli koʻikoʻi ʻo ka Pike River Coal Company ma nā mauna ʻo Paparoa, i hāʻawi ʻia i ke Kuhina o ka Hoʻomalu Kūlohelohe no ka noʻonoʻo ʻana i ke kaiapuni i hōʻike ʻia i ka wā e hoʻomohala ana i nā maina lalo.
Manaʻo kekahi poʻe ke kau nei ka ʻoihana mining i ke kiʻi maʻemaʻe a ʻōmaʻomaʻo o Aotearoa a hiki ke hoʻopilikia ʻia ka mākaʻikaʻi.
Akā, i mea e loaʻa ai nā pōmaikaʻi waiwai nui, ua ʻōlelo ke aupuni i kahi hoʻonui liʻiliʻi wale nō o nā hana eli.
Ma waena o 2000 a me 2008, ua ulu ka mākaʻikaʻi, ʻoiai e ulu ana ka mining a ua hāʻawi ʻia nā ʻae eli no ka pale ʻana i ka ʻāina.
Hiki i nā ʻāina ʻē aʻe ke hoʻohui i ko lākou kiʻi kaiapuni me kahi ʻoihana mining ikaika --
ʻO Kanada, no ka laʻana.
ʻAʻohe kumu e hiki ʻole ai iā New Zealand ke hana pēlā.
ʻO ka hoʻoholo no ka wehe ʻana i ka ʻāina ʻo 7058ha ma ka Hōʻike IV no ka ʻimi hou aʻe a me ka hiki ke ʻeli ʻia ke kumuhana o kahi pepa kūkākūkā no ka manaʻo o ka lehulehu.
Ke manaʻoʻiʻo nei ke aupuni ʻo ka hoʻonui liʻiliʻi ʻana o ka ʻeli ʻana e kōkua iā mākou e hoʻomaikaʻi i kā mākou hana hoʻokele waiwai a hāʻawi i nā pahuhopu waiwai kiʻekiʻe. waiwai waiwai.
Makemake mākou e lohe i ka manaʻo o ko Aotearoa.
Paipai au i ka poʻe e hōʻike i ko lākou manaʻo ma ka waiho ʻana i nā pepa kūkākūkā e loaʻa iā ʻoe ma www. med. aupuni. nz/hōula4.
* Ka ikehu a me nā kumuwaiwai o Gerry Browley.